Waarom speel je deze kaart?
De bodem en ondergrond zijn onderdeel van de fysieke leefomgeving en drager van allerlei opgaven en (bovengrondse) functies. Bodem en ondergrond integraal meenemen in de Omgevingswet producten, betekent dat je voorbij je eigen specialisme moet kijken.
Bodemprofessionals werkten de afgelopen decennia veel in een afgebakend werkveld met een vast takenpakket. Onder de Omgevingswet verandert dat sterk. De samenwerking met collega’s die bezig zijn met thema’s als energie, klimaat en landbouw, zal ongetwijfeld toenemen. Deze samenwerking begint natuurlijk bij het leggen van contact en het gesprek aangaan: netwerken dus. Daarbij is het handig om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande netwerken en overlegstructuren (rondom water, landbouw en energie bijvoorbeeld, maar ook regionale ondergrond kennisnetwerken). Maar netwerken draait niet alleen om ‘de juiste mensen kennen’. Het vraagt ook om vaardigheden zoals het gesprek voeren op het juiste abstractieniveau (bijvoorbeeld passend bij een visie of strategie) of proactief inbreng leveren (bijvoorbeeld passend bij het ruimtelijke ordening proces). Om je netwerk optimaal te benutten, moet je het ook onderhouden: een duurzame relatie opbouwen kost energie en tijd.
Hoe speel je deze kaart?
Om je netwerk optimaal in te zetten om je doelen te bereiken (zie kaart 10), is het van belang dat je je netwerk goed kent. Breng daarom je interne en externe netwerk in beeld. Wat zijn je huidige en gewenste connecties? Zijn dit incidentele contacten, of structurele relaties? Weet wie je nodig hebt en wie jou nodig hebben, op ambtelijk en bestuurlijk niveau. Sluit je aan bij bestaande netwerken, zoals regionale samenwerkingsverbanden en regionale (kennis)netwerken. Ook kun je je aansluiten bij landelijke (kennis)netwerken. Vervolgens is het belangrijk om zichtbaar en actief in en aan je netwerk te (blijven) werken. Houd je netwerk warm en blijf investeren in je relaties. Onthoud: één gesprek is geen relatie.
Daarbij is timing ook van belang, weet welke initiatieven lopen en wanneer er kansen zijn om daarbij aan te haken. Zo kan een regionaal energiestrategie (RES) overleg of een periodieke bijeenkomst met Omgevingswetmanagers uit de regio een mooie gelegenheid zijn om een keer bij aan te haken en om bodem en ondergrond onder het voetlicht te brengen.
Hulpmiddelen en -bronnen
Netwerk-/actorenanalyses: Voor het in beeld brengen en analyseren van je eigen netwerk, zijn er diverse tools beschikbaar. Je kunt simpelweg een ‘netwerkspin’ maken door al je contacten op te schrijven en met lijntjes de connecties tussen de contacten weer te geven. Maar je kunt bijvoorbeeld ook een systeemverkenning of een krachtenveldanalyse gebruiken.
Effectief en begrijpelijk communiceren: Communicatie is de sleutel bij het benutten van je netwerk. Realiseer je dat je als professional vakjargon gebruikt, en dat niet iedereen deze terminologie kent. Juist als je je boodschap wilt overbrengen bij niet-bodem professionals, dan is het belangrijk dat je termen gebruikt die hij/zij ook kent en begrijpt. Hiervoor is het dus handig dat je de bodemtermen eenvoudig kunt uitleggen, maar ook dat je je verdiept in terminologie van je gesprekspartner en je boodschap kunt aanpassen aan het abstractieniveau van een visie of een strategie.
Zie ook de brochure Communiceren over bodem: mogelijkheden en bedreigingen (RIVM, 2016) voor allerlei tips over effectief communiceren over de bodem.
Pitch van de ondergrond (kaart Aas): Als je het belang van de ondergrond onder de aandacht wilt brengen in je netwerk, is het handig als je kort en bondig kunt vertellen waarom de ondergrond dan belangrijk is. Zorg dus dat je een ‘pitch van de ondergrond (zie kaart Aas) paraat hebt. Uiteraard kun je deze pitch op maat maken voor je gesprekspartner.
Producten
- Uitgewerkte netwerkanalyse
- Nieuwe verbindingen / relaties / netwerkpartners
- Netwerk in beeld per opgave (intern en extern)
Geleerde lessen vanuit de regio’s
- In Drenthe werd de opzet van de interviews met gemeenten erg goed ontvangen. Dit betrof een gesprek met de projectleider Omgevingswet en een selectie van medewerkers vanuit RO, civiel en/of milieu. De gemeenten gaven aan dit zeer prettig en inspirerend te vinden. Door op deze manier verschillende werkvelden bij elkaar te brengen, wordt een eerste netwerk-ontmoeting gefaciliteerd, en zal een tweede contact makkelijker worden gelegd. Tevens is de behoefte uitgesproken om een regionaal ondergrondnetwerk te hebben, om ondergrondthema’s in de komende jaren met verschillende partijen te bespreken.
- Uit het project Samen de diepte in bleek dat het in contact brengen van voorheen gescheiden werelden binnen gemeenten en het bouwen aan een structureel netwerk heel waardevol is. In Twente en Midden- en West-Brabant organiseert men Bodemborrels om het netwerk op een laagdrempelige manier bij elkaar te laten komen. De Bodemborrel geeft alle geïnteresseerden uit de regio de mogelijkheid om zijn of haar bodem-gerelateerde uitdaging te delen en samen met de aanwezigen te zoeken naar antwoorden. Dit zorgt voor frisse blikken en een heel breed netwerk buiten de overheid.
