BOUWSTEEN

Ondergrondse functies

Gemeenten hebben te maken met nieuwe maatschappelijke opgaven: woningbouw, vergroening, energiesystemen, waterberging, ondergrondse infrastructuur en meer. Deze moeten worden ingepast in een nu al te drukke ondergrondse ruimte. Dat alles gebeurt in een situatie waarin het ondergronds ordenen geen dagelijkse praktijk is en in de steden ook nog zelden is georganiseerd, waardoor mandaat en budget vaak ontbreken. Steden melden problemen: als we in bepaalde delen van ons bebouwd gebied nu niet de regie pakken a) kunnen een aantal opgaven geen ondergrondse ruimte vinden, b) gaan we nog wel beschikbare ondergrondse ruimte weggeven aan functies die we op de langere termijn minder relevant vinden en c) wordt het beheer van de ondergrondse ruimte onbetaalbaar en technisch complex.

Contactpersoon

Josephine Paulussen
josephine.paulussen@odnzkg.nl

Doel

Deze bouwsteen focust op het ordenen en positioneren van ruimtelijke functies in de ondergrondse ruimte, in het besef dat daar een natuurlijk systeem is dat kansen biedt en kwetsbaarheden met zich meedraagt. Daarbij gaat het om het afwegen van functies en het organiseren dat projecten in hun onderlinge samenhang worden beoordeeld (in ‘ontmoetingsruimten’). In de bouwsteen gaat het niet om de inpassing van de functies zelf, dat is een samenspel met de andere bouwstenen van het programma.

Team

Het team bestaat uit Marco Vergeer (adviseur, Royal HaskoningDHV), Josephine Paulussen (juriste, gemeente Haarlem), Rene Smolders (specialist, gemeente Breda), Han de Wit (adviseur, TAUW).

Producten

Juridische frames: een overzicht van de relevante regelgeving en de lokale afwegingsruimte per onderwerp.
Informatiebladen:
met achtergrondinformatie over de bouwsteen.

Verdiepingssessie 1: integraal bodembeheer

Op 9 mei 2022 is er een sessie gehouden waarin met enkele gemeenten, een omgevingsdienst en een provincie de mogelijkheden doorgesproken werden om integrale ondergrond ambities te vertalen naar de praktijk en in regelgeving. Dit vanuit het perspectief van gemeentelijke (regionale) ambities en de eigenheid van de gemeente als het gaat om besturen. In deze sessie is verkend wat de regionale/lokale opgaven zijn en is gepoogd een gemeenschappelijke analyse te maken over de consequenties voor het omgevingsplan. In intervisievorm zijn de voor-en nadelen van het stellen van meer/minder regels in het omgevingsplan besproken.

Verdiepingssessie 2: integraal bodembeheer

Op 7 juli 2022 is in een sessie verkend hoe je een labelsysteem kunt toepassen als middel om ondergrond ambities te kwantificeren, en wat je dan in een omgevingsplan zou moeten regelen. Het verslag hieronder bevat de gebruikte dia’s en een toelichting daarbij.
Besproken onderwerpen:
1. Voorbeelden van labelsysteem uit de praktijk
2. Doel van een labelsysteem. Welke ondergrondambitie verwezenlijk je ermee?
3. Hoe inpassen in het omgevingsplan?

Verdiepingssessie 3: rondje steden en toekenning ondergrondse functies

In gesprekken met steden is stil gestaan bij regels in het Omgevingsplan over de toedeling van ondergrondse functies. In deze notitie zijn op hoofdlijnen de bevindingen van deze steden samengevat.

Het onderwerp van dit verdiepingslab wekt veel interesse, omdat velen in een zoektocht zitten. Enkele steden hebben stappen gemaakt, anderen moeten nog beginnen. Het is een subtiel samenspel van bewustwording, mandaat, instrumenten, beleidsvorming, vaardigheden en beschikbaarheid van mensen. De behoefte aan regels voor het omgevingsplan is er, maar kan niet zonder visie of programma.
Steden onderzoeken samen en in meerdere netwerken naar handelingsperspectief. Als dat verder ontwikkeld is, dan ontstaat er ook aanleiding om aan te sluiten bij gemeente-lijke initiatieven tot het opstellen van omgevingsplannen, om daar regels over de onder-grondse functietoedeling aan toe te voegen. Het is wenselijk dat deze bouwsteen, die nog zoveel ontwikkeling nodig heeft, wordt gevolgd en de opgedane ervaringen worden vastgelegd.

Webinar

De bouwsteen ondergrondse functies focust op het ordenen en positioneren van ruimtelijke functies in de ondergrondse ruimte, in het besef dat daar een natuurlijk systeem is dat kansen biedt en kwetsbaarheden met zich meedraagt. In deze webinar wordt dieper ingegaan op deze bouwsteen. Ten eerste wordt een praktijkvoorbeeld van de gemeente Leiden uitgelicht en hoe dit wordt vertaald naar de Omgevingswet. Vervolgens worden de producten (juridisch frame en voorbeeldregels) verder toegelicht.

Bekijk en download de presentatie